Odbywający się od 27 lat Przegląd Filmowy Kino na Granicy jest dla Polaków często jedyną okazją do poznania najlepszych produkcji regionu, w tym filmów prezentowanych na najważniejszych światowych festiwalach i kandydujących do Oscarów. Niełatwo je potem znaleźć w polskich kinach i na platformach streamingowych.

– W tej tradycyjnie bardzo chętnie oglądanej części naszego programu prezentujemy wybór ambitnych artystycznie filmów czeskich i słowackich ostatniego sezonu. W 2025 roku widzowie będą mogli zobaczyć także najczęściej nagradzane tytuły z tych krajów, na czele z absolutnym zwycięzcą Czeskich Lwów, filmem Fale w reżyserii Jiříego Mádla, produkcji, która była na tegorocznej oscarowej short liście. Film ten będzie jednocześnie częścią szerszej retrospektywy twórczej Mádla. Zeszłoroczna Amerykanka, którą zaprezentuje w Cieszynie jej reżyser Viktor Tauš, zdobyła wielkie uznanie czeskiej krytyki jako projekt niezwykły, który oprócz samej warstwy filmowej ma także elementy literacko – teatralne. Można więc nazwać go bardzo odważnym kinowym przedsięwzięciem eksperymentalnym. Pokażemy też debiut reżyserski Adama Martinca Mord, stylistycznie nawiązujący do niektórych rozwiązań formalnych Czechosłowackiej Nowej Fali. Ale to też bardzo współczesna, ponadczasowa opowieść, kolejna filmowa propozycja mierząca się z pytaniem: jaka tak naprawdę jest czeska mentalność? Film spotkał się z bardzo dobrym przyjęciem w kraju – podkreśla Martin Novosad, czeski dyrektor programowy Kina na Granicy.

Dla wielbicieli kina z tej części Europy majówka w Cieszynie i Czeskim Cieszynie to już tradycja. – Wśród nowości znajdzie się kilka filmów z niezwykłymi kreacjami aktorskimi, z których wiele zostało już nagrodzonych, jak choćby Rok ogrodnika Jiříego Havelki, w którym wyróżnia się rola Oldřicha Kaisera, czy subtelny dramat psychologiczny Rok wdowy – debiut fabularny Veroniki Liški z emocjonalną kreacją Pavli Beretovej. Nie zabraknie także ciekawych filmów krótkometrażowych, z których na uwagę zasługuje m.in. nagrodzony Oscarem Rodak – studencki film utalentowanego duetu reżyserskiego Pavla Sýkory i Viktora Horáka – podkreśla Martin Novosad. – Bogaty jest też program filmów dokumentalnych. Widzowie będą mogli zobaczyć m.in. obraz Nie jestem jeszcze kim bym chciała w reżyserii Kláry Tasovskej – o legendzie światowej fotografii Libušie Jarcovjákovej, który był prezentowany na Berlinale i został nagrodzony Czeskim Lwem oraz nagrodą krytyków filmowych. Film składa się wyłącznie ze zdjęć autorstwa Jarcovjákovej. Z kolei w filmie Korespondent wojenny duet reżyserski David Čálek i Benjamin Tuček przybliży obecną sytuację ogarniętej wojną Ukrainy w bardzo osobistym portrecie korespondenta czeskiego radia Martina Dorazína.

Na uwagę zasługuje także wybór filmów słowackich. – Ostatnio pojawiło się kilka tytułów będących odpowiedzią na sytuację społeczno-polityczną naszych sąsiadów w ostatnich latach, zwłaszcza na ogromny poziom korupcji i podziały społeczne. Pokazują to m.in. filmy Pewnego razu na Dzikim Wschodzie reżysera i producenta Rudolfa Birmanna, dyptyk Miki i Černák utalentowanego twórcy Jakuba Kronera, ale także niezwykle empatyczny dokumentalny portret Prezydentka, o byłej głowie państwa słowackiego Zuzannie Čaputovej, w reżyserii Marka Šulíka – dodaje Martin Novosad. – Cały program nowych filmów jest jednak znacznie bogatszy i obejmuje wiele gatunków, więc tylko od widzów zależy, których produkcji nie będę chcieli przegapić, aby poznać tematy, które dominują teraz w czeskiej i słowackiej kulturze oraz odbijają się echem w społeczeństwie.